“Florida is de heetste stad in de VS”, giert een zwerver met een gebrekkige geografische kennis tegen zijn maten. Hij rolt een sigaret en zet zich neer op een bankje. De rest van de bende volgt zijn voorbeeld. Ze halen allemaal tabakswaar en goedkope supermarktpils boven en tateren luid verder.
Daarboven zal iemand goedkeurend knikken. Ik ben namelijk helemaal niet in Florida, maar sta in het Jack Kerouac Park in Lowell, Massachusetts. Op enkele kolossen van gedenkstenen staan fragmenten uit romans en gedichten van Kerouac te lezen. Samen met de zwerversbanken vormen die stenen een mandala, verwijzend naar Kerouacs geflirt met het boeddhisme.
Niet dat de hobo’s zich iets aantrekken van de literaire pareltjes op de monumenten. Zij hebben intussen het gezelschap gekregen van een boom van een kerel, even breed als groot. In tegenstelling tot zijn acolieten is de man niet gekleed in vodden. Hij rolt een aktetasje met zich mee. Het gezelschap fezelt wat, merkbaar stiller, en volgt dan de man. De drugdeal is beklonken.
Het duurt niet lang vooraleer een volgende clochard zijn weg vindt naar het Jack Kerouac Park, een oude kerel met een witte baard en sjofele kleren. Hij heeft wel interesse in de pennenvruchten van Kerouac en lacht als een hyena telkens hij een citaat gelezen heeft. Tegelijkertijd nipt hij van een brik fruitsap en een miniflesje whisky.
Even later zie ik hem wandelen op de brug over de rivier Merrimack. Noordwaarts, naar Centralville, waar veel Canadese immigranten als Kerouac woonden. De brug biedt een mooi uitzicht op de oude schoorstenen van de teloor gegane textielindustrie. Van de andere kant komt een neger, die witbaard van ver begroet.
“Ik heb je overal gezocht!” roept de zwarte, “Jij bent mij nog een sigaret verschuldigd.”
Witbaard wil prompt de drukke straat oversteken, zijn maat probeert hem tegen te houden: “Niet op de brug, man!”
Tevergeefs. Witbaard holt de straat over, fluks slalommend rond de aankomende auto’s. “Er bestaat geen wet die me belet om een straat over te steken op een brug”, joelt hij, “En als die er zou zijn, ik zou er verdomme tegen stemmen!”
Lowell is verpauperd. Er wonen veel armen, veel volk ook dat zichtbaar aan de drugs zit. Het aantal kapperszaken is niet te tellen – een indicatie van een gebrekkige scholing van de lokale bevolking. Dat krijg je als de primaire werkgever wegvalt. Zie ook: de walvisindustrie in New Bedford, Massachusetts, waarover ik een andere keer nog weleens zal uitweiden.
Het was ooit anders. In 1850 heeft Lowell de grootste industriële infrastructuur in de VS. De textielindustrie draait op volle toeren – de fabrieken verwerken volop katoen uit het zuiden. Duizenden mensen gaan er hun geluk beproeven, onder hen veel Franstalige Canadezen. Zo ook ma en pa Kerouac – geboren in Quebec, elkaar ontmoet in New Hampshire en uiteindelijk in Lowell terechtgekomen. Op 12 maart 1922 wordt Jack geboren, “at five o’clock in the afternoon of a red-all-over supper time”, zoals hij het schrijft in Doctor Sax.
In Lowell wonen op dat moment 30.000 Franstaligen, op een totaal van 100.000 inwoners. Die hokken samen in Centralville, Little Canada en Pawthucketville. Geen wonder dat kleine Jack (eigenlijk John) tot z’n zevende geen woord Engels spreekt. Met z’n ouders praat hij joual, het Franse dialect uit Quebec. Zij noemen hem ‘Ti Jean, kleine Jan. Het liedje van Lowell is dan eigenlijk al uit. Vanaf de jaren 1920 verhuizen de textielbedrijven naar het zuiden. Een magazine noemt de stad in 1931 een ‘depressieve industriële woestijn’.
Van het Jack Kerouac Park is het korte wandeling naar de Merrimack Street, waar Kerouac een deel van z’n lagere school geniet in de Oblate School (het andere deel in de St. Louis Parochial School, op 79 Boisvert Street, aan de overkant van de rivier). Hij mag het zesde studiejaar overslaan en komt terecht in Bartlett Junior High (79 Wannalancit Street).
Van daar gaat het naar de Lowell High School. Hier vindt hij zijn twee passies: schrijven en American football. Dat laatste gaat hem goed af. Hij is zo talentvol dat hij een studiebeurs bemachtigt voor Columbia in New York. Tegelijkertijd met z’n been breekt evenwel ook z’n carrière: tijdens zijn tweede jaar op Columbia geeft hij er de brui aan. Een belangrijke kiem is dan evenwel al geplant: in New York ontmoet hij alle sleutelfiguren van de beatgeneratie. Over zijn jaren als halfback in Lowell High schrijft hij later Maggie Cassidy. Hij is ook even sportreporter in de Lowell Sun.
Vanaf de Lowell High School ben je in geen tijd in de University Avenue, vroeger Moody Street. Je passeert er de Pollard Memorial Library, die bij mijn bezoek helaas gesloten is. Hier komt Kerouac tijdens zijn scholierenjaren elke dag met z’n zus Nin, grasduinen in het archief. In Doctor Sax drukt hij zijn dank uit voor de boeken aldaar, die altijd voor hem paraat staan. Ook wanneer hij in 1967 na zijn huwelijk met Stella Sampas terugkeert naar Lowell, is hij vaak in de bibliotheek te vinden. Al zit hij dan minstens even vaak in zijn favoriete drankhol, Nicky’s Bar (110 Gorham Street). Nicky’s Bar is tegenwoordig Ricardo’s Café, een Italiaans restaurant.
Wandel je de University Avenue ver genoeg door, dan kom je voorbij de Pawtucketville Social Club (123 University Avenue) – een buurthuis waar Frans-Canadese immigranten Engels kunnen leren en hun tradities in ere houden. In de jaren 30 is papa Leo Kerouac even manager van de club. Jack komt er met z’n kameraden vaak pool spelen. Hij woont destijds aan de overkant van de straat, op 118 University Avenue.
Helaas heb ik geen tijd om zo ver te wandelen. Ik hou halt voor de Nuestra Senora del Carmen-kerk, een gigantisch betonnen gevaarte dat ten tijde van Kerouac nog gewoon de St. Jean Baptiste-kerk is. Hij omschrijft het ooit als ‘de zwaarwichtige chartreusekathedraal van de sloppenwijken.’ Kerouac is hier misdienaar en wordt op een bepaald moment zelfs beschouwd als kandidaat voor het priesterschap.
Kerouac mag dan gezien worden als bandeloze rebel, hij is eveneens een devoot katholiek. Het geloof is hem met de paplepel ingeramd in Lowell. Wanneer Kerouac vier is, sterft zijn oudere broer Gerard, een gebeurtenis die hem stevig vormt. Hij gaat Gerard zien als een beschermengel die hem overal volgt en zelfs als Christus zelve. Op later leeftijd ontdekt Kerouac ook het boeddhisme, maar hij zweert het katholicisme nooit af. In zijn notitieboekjes schrijft hij over engelen en Jezus en kribbelt hij gebeden en meditaties neer.
On the Road noemt hij in een brief aan een fan “een verhaal over twee katholieke maten die het land verkennen op zoek naar God.” Het boek bevat 23 referenties naar ‘kicks’, maar evenveel naar God en Jezus. Wanneer een journalist hem de ‘de koning van de beatgeneratie’ noemt, reageert Kerouac nijdig: “Ik ben geen beatnik, ik ben een Katholiek.” Waarna hij hem een zelfgemaakt schilderij van Paus Paulus VI toont. Kerouac sterft in Florida – de heetste stad van de VS! – maar krijgt zijn katholieke begrafenis in deze St. Jean Baptiste-kerk.
Om zijn graf te bezichtigen moet je een bus nemen, tenzij je stevige stapschoenen aanhebt. Vanuit het Robert B. Kennedy Bus Transfer Center brengt een bus je in een kwartier naar de Edson-begraafplaats. Dat kerkhof is zo uitgestrekt dat je best vooraf noteert waar je moet zijn: lot 76, gebied 96, graf 1, op het familieperceel van de Sampas. Dit bedevaartsoord trekt op een bepaald moment zoveel bezoekers dat de conciërge van het kerkhof een kaart met richtingsaanwijzingen laat drukken. Anete en ik zijn er alleen en vlijen ons neer.
Een bekende foto toont hoe Alan Ginsberg en Bob Dylan voor de gedenksteen zitten. Volgens de legende sluipt Dylan hier twee keer per jaar naar binnen om te dineren met Jack. Hij is niet de enige, al houden sommigen het bij een vloeibare hap. Op het graf liggen een halflege fles tequila en een shotglaasje, een vol pakje American Spirit-sigaretten en een briefje met enkele Bijbelpsalmen. Kwestie van Kerouac meteen op z’n wenken te bedienen, moest hij willen opstaan uit z’n graf. Dylan is er niet, dus drink ik m’n Samuel Adams met Anete op, terwijl we samen een gedicht schrijven ter ere van Kerouac. The road is life!
Praktisch: Met de trein geraak je in 45 minuten vanuit Boston in Lowell. Een enkeltje kost 10 dollar. Op de website van de Massachusetts Bay Transportation Authority vind je de volledige dienstregeling.
Jalan-Jalan 
2 gedachtes over “Op zoek naar Jack Kerouac in Lowell, Massachusetts”